بررسی روند روابط ایران و عراق از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کناره‏ گیری حسن البکر (بهمن ۱۳۵۷ تا تیر ۱۳۵۸)

پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جدید در ایران، نزد حاکمان عراق دو گونه تلقی به وجود آورد؛ تلقی نخست ناظر بر سقوط حکومت پهلوی بود؛ بر این اساس تصمیم‏گیران سیاسی- نظامی دولت عراق وقوع انقلاب در ایران را به منزله ی فرصت ‏پنداشتند. اصلی‏ترین دلیل چنین برداشتی تحلیل رفتن قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران در پی وقوع انقلاب ـ به عنوان پیامد طبیعی هر انقلابی ـ بود. دیدگاه دوم به استقرار نظام جدید نظر داشت. این تلقی از ماهیت دینی نظام برآمده از انقلاب ایران و نیز اوضاع داخلی عراق ناشی می‏شد. از این زاویه، حکومت نوین ایران از سوی رهبران عراق نوعی تهدید تلقی شد. بنابراین، دولت عراق در برابر ایران سیاستی دوگانه در پیش گرفت: حاکمان عراق در عرصه ی دیپلماتیک، وقوع انقلاب در ایران را رخدادی مطبوع اعلام و نسبت به تایید آن اقدام کردند. اما در عمل، سیاست تحریک و تجاوز را در پیش گرفتند و مرزهای ایران را مورد تجاوز قرار داده، مخالفان داخلی انقلاب ایران را تحریک، تشویق و تسلیح کردند و مطرودین و وابستگان به رژیم پیشین را پناه و یاری دادند. دولت عراق درصدد بود با اتخاذ این سیاست دوگانه، ضمن تحت کنترل درآوردن تهدیدهای احتمالی ـ به عبارت بهتر ادعایی ـ انقلاب ایران، از جنبه ی فرصت‏گونه ی آن نیز برای دست یابی به مطامع سیاسی و عمدتاً ارضی خود بهره گیرد و به نوعی زورآزمایی سیاسی ـ نظامی بپردازد.